Korter werk

• rond Quantifying Music
  • ‘Benedetti’s Views on Musical Science and their Background in Contemporary Venetian Culture’. In: Cultura, Scienze e Techniche nella Venezia del Cinquecento. Atti del Convegno Internazionale di Studio ‘Giovan Battista Benedetti e il suo tempo‘. Venezia (Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti), 1987, 301-310.
  • ‘Simon Stevin’s Equal Division of the Octave‘. Annals of Science 44, September 1987, 471-488.
  • ‘Beats and the Origins of Early Modern Science’, in: V. Coelho (ed.), Music and Science in the Age of Galileo. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 1992, 17-34.
  • ‘La musique comme science physique et mathématique au XVIIme siècle’. In: R. Aulotte et al., Musique et humanisme à la Renaissance (Cahiers V.L. Saulnier 10). Paris: Presses de l’École Normale Supérieure, 1993; 73-81.
  • ‘Musical Intervals’. In: I. Grattan-Guinness (ed.), Companion Encyclopaedia of the History and Philosophy of the Mathematical Sciences. London: Routledge, 1993, 266-274.
  • Lemma ‘Simon Stevin’. In: S. Sadie (ed.), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition. London: MacMillan, 2001; 29 vols.; vol. 24, p. 381-382.
  • Lemma ‘Johannes Kepler’ (revisie van oorspronkelijke lemma door Susi Jeans). In: S. Sadie (ed.), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition. London: MacMillan, 2001; 29 vols.; vol. 13, p. 487-488.
  • ‘Instruments adrift: 17th century vicissitudes of the harmonic world’; voor: Conference ‘The organon of music. The musical instrument as a scientific instrument’: Bologna, 23-24 januari 2004 (tekst voorgedragen door Penelope M. Gouk)
  • bespreking van: Benjamin Wardhaugh, Music, Experiment and Mathematics in England (1653-1705). Voor: Early Science and Medicine 15, 2010, p. 310-312; tevens voor: Journal of Mathematics and Music, 4, 3, 2010, p. 173 – 174.
  • ‘Music As Science and As Art – The 16th/17th Century Destruction of Cosmic Harmony’ . In: R. Bod, J. Maat & T. Weststeijn (eds.), The Making of the Humanities. Vol. 1: Early Modern Europe. Amsterdam : Amsterdam University Press, 2010; p. 59-71.
  • ‘Music and intelligence’ (unpublished lecture, given at the ‘Nacht van Descartes’; Utrecht, October 27, 2015) .
  • ‘Knowing Heaven and Earth Through Music’  (2019; with J. Prins).
  • ‘World Harmony in the 1620s: Opening Shots for Its Final Unraveling’ (PDF & PPT).
  • ‘Stevin’s Music Theory Revisited. A Dialogue’ (met Julia Kursell; hfdst. 10 van C.A. Davids et al., Rethinking Stevin, Stevin Rethinking. Constructions of a Dutch Polymath. Leiden: Brill, 2020; p. 252-273 (https://doi.org/10.1163/9789004432918_012).
    
    
    
• rond The Scientific Revolution
  • ‘Galileo’s Ups and Downs in the Historiography of the Scientific Revolution’. In: C.S. Maffioli & L.C. Palm (eds.), Italian Scientists in the Low Countries in the XVIIth and XVIIIth Centuries. Amsterdam: Rodopi, 1989, 9-30.
  • ‘Wil de echte Galilei opstaan?’ In: B. Theunissen & C. Hakfoort (eds.), Newtons God en Mendels bastaarden. Nieuwe visies op de ‘Helden van de wetenschap’. Amsterdam: Meulenhoff, 1997; 18-37.
  • Lemma ‘Science, History of’. In : D.R. Woolf (ed.), A Global Encyclopaedia of Historical Writing. New York & London: Garland, 1998; 2 vols., 816-819 in vol. 2.
  • ‘The Scientific Revolution: Has There Been a British View? – A Personal Assessment‘. History of Science 37, 1999, 107-112.
  • Lemma ‘Scientific Revolution’. In: Wilbur Applebaum (ed.), Encyclopedia of the Scientific Revolution from Copernicus to Newton. New York/London: Garland, 2000; p. 589-593.
  • ‘Joseph Needham’s Grand Question, and How to Make It Productive For Our Understanding of the Scientific Revolution’. In: A. Arrault and C. Jami (eds.), Science and Technology in East Asia, vol. 9: The Legacy of Joseph Needham (vol. 51 in series ‘De Diversis Artibus’). Turnhout: Brepols, 2001; p. 21-31.
  • Lemma ‘Scientific Revolution’. In: J.L. Heilbron (ed.), The Oxford Companion to the History of Modern Science. Oxford UP, 2003; p. 741-743.
  • Lemma ‘scientific revolutions’. In: J.L. Heilbron (ed.), The Oxford Companion to the History of Modern Science. Oxford UP, 2003; p. 743-744.
  • Lemma ‘Scientific Revolution’. In: New Dictionary of the History of Ideas. Detroit: Scribner, 2005.
  • ‘Alexandre Koyré’. Lemma in: Kritisch denkerslexicon, november 2009 (losbladige uitgave van ‘Veenmagazines’); p. 1-15.
• rond De herschepping van de wereld
  • ‘Contextualisering in de cultuurgeschiedenis: mogelijkheden en grenzen’; voor: promovendi Huizinga-Instituut, 31 maart 1998 (idem 26 februari 1999)
  • ‘Krasse taal in Utrechts aula. Christendom en Islambeschaving in hun verhouding tot het ontstaan van de moderne natuurwetenschap‘. Oratie, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschap aan de Universiteit Utrecht op vrijdag 19 oktober 2007. Utrecht: Faculteit Geesteswetenschappen, 2007.
  • ‘Antwoord aan mijn critici‘. Studium 2, 3, 2009; p. 168-177 (slot van ‘Discussiedossier naar aanleiding van Floris Cohen, De herschepping van de wereld. Het ontstaan van de moderne natuurwetenschap verklaard; p. 131-177) .
  • ‘Methodological apects of Herschepping van de wereld’; voor: colloquiumserie ‘New Vistas in Historiography of Science’; Leiden, 8 oktober 2009
  • ‘Voorwoord’ (met Albert Van Helden) van: Galileo Galilei (vertaler: Hans van den Berg), Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen. Amsterdam: Athenaeum / Polak & Van Gennep, 2012; p. 7-27.
• rond How Modern Science Came Into The World
  • ‘How Christiaan Huygens Mathematized Nature’  – essay review van: Joella G. Yoder, Unrolling Time. Christiaan Huygens and the Mathematization of Nature. British Journal of the History of Science 24, 1991, 79-84.
  • ‘Divinity at Work’ — essay review van: Bruce Stephenson, The Music of the Heavens: Kepler’s Harmonic Astronomy. Journal for the History of Astronomy 26, 2, May 1995, 165-167.
  • ‘Europa’s gekwantificeerde werkelijkheid’ (essay review van: Alfred W. Crosby, The Measure of Reality. Quantification and Western Society, 1250-1600), Amsterdamse Boekengids 20, december 1999, 30-33.
  • ‘Les raisons de la transformation: la spécificité européenne’. In: M. Blay & E. Nicolaïdis (eds.), L’Europe des sciences. Constitution d’un espace scientifique. Paris: Le Seuil, 2001; p. 51-94 (transl.: A. Barberousse).
  • ‘Global History of Science Comes of Age‘ (essay review van: James E. McClellan III & Harold Dorn, Science and Technology in World History. An Introduction). Early Science and Medicine 6, 4, 2001, 362-368.
  • ‘The Paradigm Shift to Beat All Paradigm Shifts’. In: A.A. MacDonald & A.H. Huussen (eds.), Scholarly Environments. Centres of Learning and Institutional Contexts 1560-1960. Leuven: Peeters, 2004; p. 1-14.
  • ‘A Historical-Analytical Framework For the Controversies over Galileo’s Conception of Motion’. In: C.R. Palmerino & J.M.M.H. Thijssen (eds.), The Reception of the Galilean Science of Motion in Seventeenth-Century Europe. Dordrecht: Kluwer, 2004; p. 83-97.
  • ‘No End of Fansying – 17th Century Searches For Ways and Means to Arrive at Valid Conclusions’; voor: ‘The Sixth Three Societies Conference: Connecting Disciplines’, University of Oxford; 4-6 juli 2008.
  • ‘De dubbele horizon van de moderne natuurwetenschap’. In: De Gids 1024 (themanummer over ‘De horizon’); 8, 2011; p. 940-951.
  • ‘Van West naar Oost, van Oost naar West? Vroege natuurwetenschap tussen de beschavingen‘; in: Academische Boeken Gids 93, juni/juli 2012 (ook in het Engels verschenen).
  • ‘La révolution scientifique, un concept repensé’. In: V. Jullien & E. Nicolaidis (eds.), Europe et sciences modernes. Histoire d’un engendrement mutuel. Pieterlen (Switzerland): Peter Lang, 2012; p. 183-198.
  • ‘Two New Conceptions of the Scientific Revolution Compared‘. Bijdrage aan ‘Scientific Culture in the Modern Era: a Forum’ (gewijd aan Stephen Gaukrogers boekenreeks ‘Science and the Shaping of Modernity’). In: Historically Speaking. The Bulletin of the Historical Society, 14, 2, April 2013; p. 24-26.
  • ‘Letter to the Editor’, Isis 105, 2, June 2014 .
  • ‘Enlarging the Picture, Enlarging the Audience: Response to My Three Critics’. In: Metascience 26 (2017), p. 373–380 .
    
    NB voltooid, geaccepteerd, nog te verschijnen: ‘Beeckman at Gresham College in 1668 — An Alternative ‘As If’ Scenario’. Chapter in a book on Beeckman and Descartes, edited by Klaas van Berkel and Arjan van  Dixhoorn.
    
• over het ontstaan van de moderne wereld
  • ‘All Ever Said About Technological Progress’ – essay review van: J.H.J. van der Pot, Die Bewertung des technischen Fortschritts. Eine systematische Übersicht der Theorien. Tractrix 4, 1992, 106-113.
  • ‘Het ontstaan van onze moderne wereld: wat natuurwetenschap en techniek ermee van doen hadden’. Theoretische Geschiedenis 25, 4, 1998, 322-349 (themanummer ‘Het Westen: een geval apart?’)
  • ‘Inside Newcomen’s Fire-Engine, or: The Scientific Revolution and the Rise of the Modern World’; voor: conferentie ‘Régimes for the Generation of Useful and Reliable Knowledge in Europe and Asia 1368-1815’, London, Windsor Great Park; 14-16 april 2000
  • ‘The Rise of Modern Science as a Fundamental Pre-Condition for the Industrial Revolution’. In: P. Vries (ed.), Global History. Österreichische Zeitschrift
  • recensie van Joel Mokyr, A Culture of Growth. The Origins of the Modern Economy, in: Connections. A Journal for Historians and Area Specialists, 6-7-2018
  • ‘Science Shaping Modernity — Gaukroger’s Four-Volume Series Completed’. Essay review van Stephen Gaukrogers vierdelige reeks Science and the Shaping of Modernity. Isis 112, 1 (March 2021); p. 156-163 (DOI 021-1753/2021/0112-0013).
    
    NB voltooid, geaccepteerd, en in 2022 te verschijnenin Endeavour: ‘Science as a Calling and as a Profession —The Wider Setting in Weber’s Scholarly Endeavor’.
    
• historische perspectieven
  
  

  L’homme est celui qui avance dans le brouillard. Mais quand il regarde en arrière pour juger les gens du passé il ne voit aucun brouillard sur leur chemin. De son présent, qui fut leur avenir lointain, le chemin lui paraît entièrement clair, visible dans toute son étendue. Il voit le chemin, il voit les gens qui s’avancent, il voit leurs erreurs, mais le brouillard n’est plus là.
  
  Milan Kundera, ‘Les chemins dans le brouillard’, L’Infini 40 (November 1992); p. 42-64; p. 64.
  _{[De mens is het wezen dat voortgaat in de mist. Maar wanneer hij achterom kijkt om de mensen van het verleden te beoordelen, ziet hij geen enkele mist op hun weg. Vanuit zijn heden, dat hun verre toekomst was, komt de weg hem volstrekt helder voor, zichtbaar over de volle lengte. Hij ziet de weg, hij ziet de mensen die erop voortgaan, hij ziet hun dwalingen, maar de mist is er niet meer.]}

  • ‘De Wetenschapsrevolutie van de 17e eeuw en de eenheid van het wetenschappelijk denken’. In: W. Mijnhardt & B. Theunissen (eds.), De twee culturen. De eenheid van de wetenschap en haar teloorgang. Amsterdam: Rodopi, 1988, 3-14 (tevens verschenen in Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek 11, 3, 1988, 89-100)
  • ‘Van haarscheur tot kloof, en hoe nu verder’. In: G. Krol (inl.) e.a., De trots van alpha en bèta. Amsterdam: Bezige Bij, 1997; 37-76.
  • Lemma ‘Science, History of’. In : D.R. Woolf (ed.), A Global Encyclopaedia of Historical Writing. New York & London: Garland, 1998; 2 vols., 816-819 in vol. 2.
  •  ‘Can Historians Think in the Abstract?’; for: parting valedictory symposium John North, University of Groningen; May 11, 1999.
  •  ‘Historici op hun ergst en op hun best’. Gewina 25, 1, 2002 (bijzonder nummer over ‘De maatschappelijke taak van wetenschapsstudies’), p. 30-37.
  • ‘Bezien vanuit de ander. De geschiedenis van het gelijkheidsdenken’; bespreking van Siep Stuurman, De uitvinding van de mensheid. Korte wereldgeschiedenis van het denken over gelijkheid en cultuurverschil. In: Academische Boeken Gids 83, november 2010, p. 21-23.
  • ‘Between Revolution and Evolution: The Third in the Scientific Revolution’; voor: Internationale Tagung ‘Tertium datur: Das Dritte in der Geschichte 1450-1850 / The Third in History 1450-1850’; Zürich, 21-23 juni 2012.
  • Bijdrage aan Groene-2013-dossier over ‘De toekomst van de geesteswetenschappen’
  • ‘Honderd jaar wetenschapsgeschiedenis in Nederland. Een persoonlijk getinte schets’. In: D. Baneke, A. Fintelman, H. Zuidervaart (eds.), “Wonderen zijn verricht door de geestdrift van de stichters.” Impressies van een eeuw wetenschaps – en universiteitsgeschiedenis in de Lage Landen. Dubbelnummer van Studium ter gelegenheid van 100 jaar Genootschap ‘Gewina’. Den Haag 2013, p. 187-196
  • ‘Dichotomous Conceptualization in the History of Science’. Essay review of: Andrew Cunningham, The Identity of the History of Science and Medicine. In: Metascience, 23, 1, 2014; p. 169-172.
  • ‘The Natural Sciences and the Humanities: Not Separate Yet Unequal?‘ In: In: R. Bod, J. Maat & T. Weststeijn (eds.), The Making of the Humanities. Vol. 3: The Modern Humanities. Amsterdam University Press, 2014; p. 43-52.
  • ‘On Rereading Arthur Koestler’s Sleepwalkers’ (gepost op 15 februari 2016)
  • recensie van Roger Hart, Imagined Civilizations: China, the West, and Their First Encounter. In: East Asian Science, Technology, and Medicine 46; 2017; p. 225-231.
  • ‘How versatile can a scholar be? Some remarks about Max Weber and Music’; voor: Vossius Seminar, Amsterdam; 22 mei 2018.
  • ‘A Preface With a History, or: Seven Ways to Miss the Point of Max Weber’s Own Research Program’; voor: zevende conferentie History of the Humanities, Amsterdam, 17 november 2018.
  • ‘Stock and Bulk in the Latest Newton Scholarship’. Essay review of three Newton books (by Guicciardini, by Iliffe, and a collection edited by Boran/Feingold). British Journal for the History of Science 51, 4 (December 2018); p. 687–701.
  • A brief note on Max Weber’s Wissenschaft als Beruf
    
    NB voltooid, geaccepteerd, en in 2022 te verschijnen in The Routledge History of American Science: ‘Science and History in the History of Science’
    
  • ’Digitaal verrijkte cultuurgeschiedenis: kleurrijk but also worrisome’
  • ’De cultuur als sector, of: de verbazing van een toekomstig cultuurhistoricus’
• over Casper Hakfoort
  • (met Fokko Jan Dijksterhuis:) ‘In memoriam Casper Hakfoort’. Gewina 22, 3, 1999, 191-194.
  • ‘Note about an unfinished book on Ostwald by the late Casper Hakfoort, and about its author’. Mitteilungen der Wilhelm-Ostwald-Gesellschaft 6, 4, 2001, p. 53-57 (met direct aansluitend Caspers inleidende hoofdstuk 1 ‘Paradise is here’: p. 57-62).
  • ‘Eloge: Casper Hakfoort, 6 January 1955 – 4 March 1999’. Isis 93, 1, March 2002; 75-77.
• varia
  • ‘Idee 1283‘. In: Over Multatuli 7, 1981, p. 37-40.
  • ‘Laudatio temporis acti?’ In: M.L.A. Rietdijk-Helmer (ed.), Steeds minder leren. De tragedie van de onderwijshervormingen. Essays uitgegeven ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de Vereniging Vrienden van het Gymnasium. Utrecht: IJzer, 2005; p. 107-113.
  • ‘Leiden: Rijksmuseum voor Volkenkunde. Siebold en het verre andere’. In: Jan Bank & Marita Mathijsen (eds.), Plaatsen van herinnering, dl. 3: Nederland in de negentiende eeuw. Amsterdam: Bert Baikker, 2006; p. 365-375.
  • ‘Trots op ‘onze’ natuurwetenschap?’ Opinio, .. februari 2008.
  • ‘brief nr. 24’ in: Yra van Dijk (ed.), ‘‘Geloof mij Uw oprechte en dankbare Vriend’. Brieven uit de Nederlandse letteren, verzameld en van commentaar voorzien door vrienden van Marita Mathijsen, 30 oktober 2009. ’
  • ‘Shall I compare thee to an avocado pear?’ Voor: afscheidssymposium Lissa Roberts; Leiden, Museum Boerhaave, 25 november 2019. (PowerPoint)